In Europa, vooral in gebieden met grote Roma-gemeenschappen, worden de dagelijkse levensomstandigheden van deze mensen vaak gekenmerkt door moeilijke omstandigheden. De Roma-cultuur is rijk, maar ook zeer specifiek, en veel leden van deze gemeenschap worden geconfronteerd met obstakels die hun leven bemoeilijken. Voor dove Roma zijn deze uitdagingen nog groter, omdat zij niet alleen te maken hebben met de problemen die voortkomen uit hun Roma-afkomst, maar ook met hun auditieve beperking, waardoor ze nog verder gemarginaliseerd worden.

Interviews met mensen die betrokken zijn bij het onderwijs en de integratie van dove Roma onthullen verschillende aspecten van het leven van deze groep. Hun verhalen en ervaringen laten zien dat ze niet alleen te maken hebben met taal- en cultuurbarrières, maar ook met identiteitsproblemen en acceptatie in de bredere samenleving. Hun leven wordt gekenmerkt door een strijd voor toegang tot onderwijs, begrip en erkenning.

Ervaring van experten: uitdagingen bij het werken met dove Roma-jongeren

Taissa Cruciani, medewerker van de Antwerpse dovenschool, deelt haar ervaringen met het ondersteunen van dove Roma-kinderen en jongeren. “De grootste uitdaging bij het werken met deze gemeenschap is het overtuigen van ouders dat hun kind niet minder waard is omdat het doof is,” zegt Taissa. Ouders geven vaak de voorkeur aan cochleaire implantaten of hoortoestellen boven het gebruik van gebarentaal en hebben moeite om de dove identiteit van hun kind te accepteren. Dit leidt er vaak toe dat kinderen zich niet volledig deel voelen van hun familie of gemeenschap.

Een ander probleem is dat dove Roma zich proberen aan te passen aan de meerderheidscultuur en hun dove identiteit soms negeren in hun verlangen om ‘normaal’ te zijn. Dit verlangen om erbij te horen is nog sterker in Roma-nederzettingen, waar dove jongeren vaak in een sociaal isolement raken als ze ervoor kiezen deel uit te maken van de Dovengemeenschap.

Taissa benadrukt ook de uitdagingen op het gebied van taalbarrières. Veel dove Roma hebben onderontwikkelde taalvaardigheden en moeten hun moedertaal leren ontwikkelen om als brug te dienen tussen henzelf en de bredere samenleving. Dit vraagt veel geduld en begrip van leraren en begeleiders die betrokken zijn bij hun onderwijs en integratie.

Het leven van dove Roma: uitdagingen en obstakels

Gyuler, een dove Roma-vrouw uit Bulgarije, verhuisde acht jaar geleden naar België en begon daar geleidelijk meer te leren over haar identiteit. “Ik kwam er pas vorig jaar achter dat wij Roma zijn,” vertelt Gyuler. Hun verhaal laat zien dat er nog steeds veel misverstanden en gebrek aan acceptatie van Roma-identiteit bestaan, niet alleen binnen de bredere samenleving, maar ook binnen Roma-gemeenschappen zelf.

Gyuler werd uiteindelijk onderdeel van de Belgische Dovengemeenschap en leerde gebarentaal, waardoor ze beter kon communiceren en zich verder kon ontwikkelen. Hoewel ze zich tegenwoordig meer verbonden voelt met andere dove mensen, geeft ze toe dat ze nooit een sterke band heeft gevoeld met haar Roma-identiteit. Dit aspect van het leven van dove Roma is specifiek, omdat velen van hen te maken krijgen met dubbele marginalisatie – zowel als Roma als dove persoon. Dit identiteitsconflict is bijzonder sterk in gemeenschappen die weinig toegang hebben tot onderwijs en integratie in de bredere samenleving. Pas toen Gyuler naar België verhuisde en andere doven ontmoette, begon ze een beter begrip te krijgen van wat het betekent om doof te zijn.

Integratie in de samenleving: obstakels en hoop

De Roma-gemeenschap, vooral in nederzettingen, kampt met veel uitdagingen die nog complexer worden voor dove individuen. Dit artikel belicht de moeilijkheden waarmee dove Roma-jongeren en -volwassenen te maken krijgen terwijl ze hun plaats proberen te vinden in twee werelden: de Dovengemeenschap en de Roma-gemeenschap, waar traditionele waarden en gewoonten vaak botsen met de behoeften en rechten van dove individuen.

Het leven in Roma-nederzettingen vormt een extra obstakel voor dove Roma. In deze gemeenschappen is het moeilijk voor dove individuen om steun of begrip te vinden. René Červenak, een jonge man uit een nederzetting, vertelt over de communicatieproblemen en de provocaties die hij ervaart. Voor veel jonge dove Roma is de weg naar onderwijs vol hindernissen, aangezien hun families vaak weinig scholing hebben en te maken krijgen met financiële problemen, waardoor het moeilijk is om hun kinderen naar school te sturen.

Ružena Červenaková vertelt hoe moeilijk het was om haar kinderen in de nederzetting naar school te krijgen. “We wilden ze inschrijven, maar de kosten waren te hoog,” zegt ze. Haar kinderen werden op school gepest en bespot door andere kinderen, waardoor ze uiteindelijk hulp vonden op een speciale school voor kinderen met een beperking. Tegenwoordig is Ružena trots op haar kinderen, die ondanks moeilijke omstandigheden regelmatig naar school gaan.

Roma-gemeenschappen kampen niet alleen met uitdagingen op het gebied van culturele en taalkundige integratie, maar ook met ernstige problemen zoals het financieren van onderwijs en een gebrek aan ouderlijke betrokkenheid of zekerheid over de toekomst van hun kinderen. Deze problemen zijn nog schrijnender voor dove kinderen, die specifieke onderwijsinstellingen en ondersteuning nodig hebben.

Financiering van onderwijs en overheidssteun

Een van de grootste problemen waarmee de Roma-gemeenschap wordt geconfronteerd, is het gebrek aan financiering voor het onderwijs van kinderen, vooral voor kinderen met speciale behoeften, zoals doven. In veel nederzettingen zijn er onvoldoende middelen om kinderen naar dovenscholen te sturen. Deze scholen bevinden zich vaak ver weg en de kosten voor vervoer en schoolbenodigdheden zijn voor veel gezinnen onbetaalbaar.

Wanneer dove Roma-kinderen worden geïntegreerd in het reguliere onderwijssysteem, ontbreekt het vaak aan ondersteuning in de vorm van gebarentaaltolken of gespecialiseerde docenten. Veel Roma-families leven in armoede en kunnen de kosten voor het onderwijs van hun kinderen niet dragen, wat hun sociale en economische marginalisatie verder vergroot.

Overheidsprogramma’s die zich richten op de financiering van onderwijs voor dove Roma kunnen hun kansen op een degelijke opleiding aanzienlijk verbeteren. Er moeten initiatieven komen om gratis toegang tot scholen voor doven te garanderen, inclusief de kosten voor vervoer en schoolbenodigdheden, en om families in nederzettingen te ondersteunen bij de scholing van hun kinderen.

Ouderlijk onbegrip en gebrek aan informatie

Het probleem is niet alleen het gebrek aan toegang tot onderwijs, maar ook het gebrek aan bewustwording bij ouders. Veel ouders van dove kinderen voelen zich niet competent genoeg om hun kinderen op te voeden en te begeleiden en weten niet welke onderwijsopties er beschikbaar zijn. Soms reageren ouders niet op de behoefte van hun kinderen aan speciaal onderwijs, waardoor deze kinderen zich niet bewust worden van de mogelijkheden om zich te ontwikkelen en te integreren in de samenleving.

Om deze problemen aan te pakken, is het essentieel om Roma-ouders beter te informeren over het belang van speciaal onderwijs en hen duidelijk te maken waar ze steun kunnen krijgen en hoe ze een betere toekomst voor hun kinderen kunnen waarborgen.

Uitdagingen en oplossingen

Roma-gemeenschappen zouden toegang moeten hebben tot sociale diensten en overheidsprogramma’s die ervoor zorgen dat kinderen uit sociaal achtergestelde gezinnen, inclusief dove kinderen, gelijke onderwijskansen krijgen zonder zich zorgen te hoeven maken over de financiële kosten. Dit zou betekenen dat de staat het schoolgeld, transport en andere onderwijskosten zou moeten dekken voor kinderen uit nederzettingen die onderwijs willen volgen op speciale scholen voor slechthorenden. Hierdoor zouden hun kansen op een beter leven aanzienlijk toenemen.

Conclusie: uitdagingen en hoop

Het leven van dove Roma in Europa zit vol uitdagingen, variërend van taal- en cultuurbarrières tot identiteitsproblemen en beperkte toegang tot onderwijs en sociale inclusie. Voor veel dove Roma is de integratie in de bredere samenleving moeilijk, maar niet onmogelijk.

Deze verhalen laten zien dat dove Roma enorm veel potentieel hebben, maar dat ze de juiste omstandigheden nodig hebben om zich te ontwikkelen en actief deel te nemen aan de maatschappij. Het is van groot belang dat wij als samenleving hun behoeften niet negeren en hen actief ondersteunen op hun pad naar een betere toekomst.